Gitara klasyczna budowa różni się znacząco od budowy gitary akustycznej czy elektrycznej. W niniejszym artykule przyjrzymy się dokładniej elementom składowym gitary klasycznej, aby lepiej zrozumieć jej charakterystyczne brzmienie i możliwości. Omówimy kolejno budowę pudła rezonansowego, gryfu, mostka, progów oraz elementów stroikowych. Dowiesz się jaką rolę odgrywa drewno w kształtowaniu barwy dźwięku oraz jak istotny jest kąt nachylenia gryfu i wysokość progów.
Kluczowe wnioski:- Gryf gitary klasycznej nachylony jest pod mniejszym kątem niż w gitarze akustycznej.
- Pudło rezonansowe wykonane jest najczęściej z cedru, świerku lub palisandru.
- Progi gitary klasycznej są wyższe niż w gitarze akustycznej.
- Mostek przenosi drgania strun do pudła rezonansowego.
- Stroiki zapewniają precyzyjne naciągnięcie strun.
Budowa gryfu gitary klasycznej
Gryf to jeden z najważniejszych elementów gitary klasycznej, mający kluczowe znaczenie dla jej brzmienia i grywalności. Składa się z drewnianego trzonu oraz nakładki z podzielonymi progami. Trzon gryfu wykonuje się zazwyczaj z mahoniu, cedru lub palisandru. Drewno to musi być twarde i sprężyste, aby zapewnić sztywność i trwałość gryfu. Gryf łączy się z korpusem za pomocą specjalnego elementu, jakim jest mostek. Mostek przenosi drgania strun z gryfu do pudła rezonansowego. Kąt nachylenia gryfu w gitarze klasycznej wynosi zazwyczaj od 8 do 12 stopni i jest nieco mniejszy niż w gitarze akustycznej.
Na trzon gryfu nakłada się nakładkę z podzielonymi progami. Progi te wykonuje się najczęściej z kości słoniowej, ale spotyka się też progi wykonane z tworzywa sztucznego, koralowca czy nawet mosiądzu. Wysokość progów w gitarze klasycznej jest zazwyczaj większa niż w gitarze akustycznej i wynosi około 3 mm przy 12 progu. Wyższe progi ułatwiają precyzyjną grę techniką apoyando, charakterystyczną dla stylu klasycznego.
Elementy rezonansowe gitary klasycznej
Sercem gitary klasycznej jest pudło rezonansowe, które wzmacnia i moduluje drgania strun nadawając gitarze jej charakterystyczne brzmienie. Pudło rezonansowe składa się z dwóch łukowato wygiętych płyt wierzchniej i spodniej oraz obręczy bocznych. Całość klejona jest na tzw. słojach gitarowych. Najczęściej używanymi gatunkami drewna są cedr, świerk i palisander.
Wewnątrz pudła rezonansowego znajduje się dusza składająca się z cienkich drewnianych żeber, które wpływają na barwę dźwięku gitary. Struny mocowane są do mostka za pomocą specjalnych elementów zwanych stroikami. Rolą stroików jest zapewnienie precyzji w naciąganiu i strojeniu strun gitary klasycznej.
Gatunki drewna wykorzystywane w gitarach klasycznych
W budowie gitar klasycznych wykorzystuje się przede wszystkim drewno liściaste. Najczęściej stosowanymi gatunkami są:
- Cedr - miękkie, lekkie i elastyczne, nadaje gitarze ciepłe, okrągłe brzmienie
- Świerk - twarde i sprężyste, zapewnia mocny atak i doskonałą projekcję dźwięku
- Palisander - bardzo twarde i ciężkie, dodaje głębi i bogactwa barwy
- Mahoń - twarde, sprężyste i odpornie na wibracje, zapewnia zrównoważone brzmienie
Oprócz tych podstawowych gatunków stosuje się też drewno klonowe, gruszy, wiśni czy hebanowe. Dobór drewna determinuje w znacznym stopniu ostateczny charakter i barwę dźwięku gitary klasycznej.
Czytaj więcej: WSZYSTKIE RODZAJE I STYLE MUZYKI | Lista gatunków w 2023 ROKU
Strojenie gitar klasycznych i naciąg strun
Większość gitar klasycznych strojona jest standardowo następująco: E-A-d-g-h-e'. Najczęściej spotykanym naciągiem strun w gitarach klasycznych są struny nylonowe o naciągu: Basses 52-54, 3rd 60-62, 2nd 66-68, 1st 72-74. Struny nylonowe mają szerszy wachlarz barw niż metalowe, co pozwala gitarzyście uzyskać bogate, ciepłe brzmienie.
Naciąg strun jest kluczowy dla brzmienia i grywalności. Zbyt słaby naciąg powoduje brak stabilności stroju i utratę kontroli nad artykulacją. Za mocny naciąg może z kolei powodować zbyt duży nacisk na gryf, co utrudnia grę szybkich pasaży. Dlatego istotne jest, aby gitara klasyczna była wyposażona w precyzyjne stroiki umożliwiające finezyjne dopasowanie naciągu strun.
Historia i ewolucja budowy gitary klasycznej
Choć gitara wywodzi się od lutni średniowiecznej, to jej współczesny kształt został ukształtowany w XIX wieku w Hiszpanii. Wtedy to powstał prototyp gitary ze strojem 6 pojedynczych strun, który do dziś pozostaje standardem. Przełomowym momentem było zastosowanie przez Antonio de Torresa w połowie XIX wieku konstrukcji ze wzmocnionym pudłem rezonansowym i charakterystycznym wyprofilowaniem talii.
W XX wieku nastąpił dalszy postęp w budowie gitar klasycznych. Ulepszeniu uległa geometria pudła rezonansowego i gryfu, zaczęto stosować nowe, lepsze jakościowo gatunki drewna. Pojawiły się też nowe techniki budowy i wykończenia gitar. Te udoskonalenia konstrukcyjne pozwoliły uzyskać instrumenty o jeszcze bogatszym i pełniejszym brzmieniu, które do dziś stanowią wzór w budowie gitar klasycznych.
Podsumowanie
Budowa gitary klasycznej to fascynujący i złożony proces łączenia wiedzy, doświadczenia i precyzji rzemieślniczej. W artykule przyjrzeliśmy się dokładnie kluczowym elementom składającym się na konstrukcję tego wyjątkowego instrumentu. Poznaliśmy zasady doboru gatunków drewna do poszczególnych części gitary, wpływ kąta nachylenia gryfu i wysokości progów na jej brzmienie i grę, a także rolę elementów stroikowych.
Mam nadzieję, że lektura tego tekstu pozwoliła Ci lepiej zrozumieć tajniki budowy gitary klasycznej i docenić precyzję pracy lutników, którzy każdą gitarę tworzą niemal jak dzieło sztuki. Jeśli interesujesz się grą na gitarze klasycznej lub myślisz o jej nauce, wiedza zawarta w artykule na pewno pomoże Ci świadomiej wybrać instrument i docenić jego możliwości.
Budowa gitary klasycznej ewoluowała na przestrzeni wieków, jednak pewne kanony, jak typ drewna, kąt gryfu czy wysokość progów pozostają niezmienne, gwarantując głębię i bogactwo charakterystycznego brzmienia. Mimo postępu technologicznego wciąż najlepsze gitary powstają w pracowniach rzemieślniczych z pasją i pieczołowitością. Dzięki temu gitara klasyczna pozostaje nie tylko instrumentem, ale dziełem sztuki.
Mam nadzieję, że lektura artykułu przybliżyła Ci tajniki budowy tego wyjątkowego instrumentu i być może zainspiruje do pogłębienia wiedzy lub nauki gry na gitarze klasycznej. Jej niezwykłe, ciepłe brzmienie to bez wątpienia wynik harmonijnego połączenia precyzji rzemieślniczej z wyczuciem akustyki i estetyki.
Tagi
Udostępnij artykuł
