Taniec oberek to jeden z najbardziej charakterystycznych i rozpoznawalnych polskich tańców ludowych. Cechuje go szybkie tempo, skoczny rytm i wiele ozdób. Tańczony głównie w korowodach, stanowi nieodłączny element polskiej kultury ludowej. W artykule przybliżymy jego historię, muzykę, podstawowe kroki i figury. Zapraszamy do lektury, aby dowiedzieć się więcej o tym barwnym tańcu!
Kluczowe wnioski:
- Oberek wywodzi się z tańców górali polskich i czeskich.
- Charakteryzuje go szybkie 3/4 tempo i ozdobna melodia.
- Podstawą są krok oberekowy i różne figury korowodowe.
- Tancerze noszą kolorowe stroje ludowe z wstążkami i kwiatami.
- Jest symbolem polskości, wykonywanym na festiwalach folklorystycznych.
Oberek - polski taniec ludowy
Oberek to jeden z najbardziej rozpoznawalnych i charakterystycznych polskich tańców ludowych. Cechuje go szybkie tempo, skoczny rytm oraz wiele ozdób i figur tanecznych. Jest symbolem polskości i ważnym elementem naszego folkloru.
Oberek tańczony jest przede wszystkim w korowodach - parami lub w rzędach, trzymając się za ręce. Towarzyszy mu żywa, ozdobna melodia w metrum 3/4. Tancerze noszą kolorowe, bogato zdobione stroje ludowe.
Historia oberka sięga czasów średniowiecza. Wywodzi się on z tańców pasterskich i góralskich z pogranicza polsko-czeskiego. Przez wieki ewoluował, by w XIX w. stać się symbolem polskości i walki o niepodległość.
W artykule przybliżymy obereka jako ważny element naszej kultury i tradycji. Opiszemy jego historię, charakterystyczną muzykę i rytm, podstawowe figury i kroki, a także strój i ozdoby tańczących.
Historia tańca oberek
Choć oberek kojarzy się przede wszystkim z polskim folklorem, jego geneza sięga pogranicza polsko-czeskiego. Wywodzi się z ludowych tańców pasterskich i góralskich z terenów Beskidów i Tatr. Nazwa najprawdopodobniej pochodzi od czeskiego słowa "obrtat se", oznaczającego "kręcić się".
Najstarsze wzmianki o oberku pochodzą z XV i XVI wieku. W XVI-XVIII w. tańczono go na wsiach i dworskich zabawach. W XIX wieku, w okresie zaborów, oberek stał się symbolem polskości i patriotyzmu, wykonywanym podczas manifestacji niepodległościowych.
W XX wieku oberek został włączony do repertuaru zespołów pieśni i tańca. Nadal pozostaje nieodłącznym elementem polskiej kultury ludowej, prezentowanym na festiwalach i przeglądach folklorystycznych.
Popularność w XIX wieku
W XIX stuleciu oberek zyskał niezwykłą popularność wśród wszystkich warstw społecznych, stając się jednym z symboli polskości.
Tańczono go nie tylko na wsi, ale i w salonach szlacheckich i mieszczańskich. Miał charakter patriotyczny i manifestacyjny, towarzysząc często manifestacjom niepodległościowym.
Czytaj więcej: Karol Szymanowski: Życiorys i Ciekawostki o Kompozytorze | 2023
Muzyka i rytm oberka
Oberek tańczony jest w metrum 3/4 lub 3/8, czyli na trzy doby. Charakteryzuje go bardzo szybkie tempo - nawet do 200 uderzeń na minutę. Towarzyszy mu żywa, skoczna melodia instrumentów ludowych - skrzypiec, basów, klarnecików czy cymbałów.
Melodia oberka oparta jest na synkopach - przesunięciach akcentów rytmicznych na słabsze części taktu. Daje to efekt lekkiego zawieszenia i pozwala na improwizację rytmiczną.
Oberkowi towarzyszą liczne ozdobniki i melodyjne figury, które nadają mu charakterystyczny, skoczny rytm. Dynamika i tempo muzyki pozwala tancerzom na popis umiejętności i werwy.
Instrumenty ludowe
Typowy zestaw instrumentów towarzyszących oberkowi to:
- Skrzypce - instrument wiodący, wykonujący melodię
- Basy - podkreślające rytm
- Cymbały - wspierające partię rytmiczną
- Klarnet lub fujarka - grające drugą melodię
Podstawowe kroki i figury oberka
Podstawowym krokiem oberka jest krok oberekowy - lekki, podskakujący, na ugiętych nogach. Występuje solo lub w parze, z charakterystycznym przebieraniem i uderzaniem obcasami.
Oprócz kroku oberekowego występują też różne figury korowodowe - kręcenie w parach i przepychanie pod rękami, kluczenie w korowodzie w rzędzie, przerzucanie chusteczek.
Inne charakterystyczne figury to przytupywanie, klaskanie, obracanie się w miejscu oraz przyśpiewki i okrzyki, które nadają oberkowi werwy.
Krok oberekowy
Krok oberekowy wykonuje się na całej stopie z lekkim przenoszeniem ciężaru ciała z pięty na palce.
Charakterystyczne jest też uderzanie obcasami klepoczące o podłoże. nadaje to rytm i dynamikę.
Strój i charakterystyczne ozdoby
Strój do tańczenia oberka to kolorowe, bogato zdobione stroje ludowe - suknie i gorsety u kobiet, koszule, kamizelki i rogatywki u mężczyzn.
Nieodłącznym elementem są też chusty, wieńce, wstążki i kwiaty we włosach. Kolorowe akcenty - czerwone, zielone, niebieskie - dodają uroku i werwy.
Strój podkreśla energię i temperament tańca, a jego regionalne warianty nawiązują do tradycji danego regionu Polski.
| Element stroju | Opis |
| Spódnica | Szeroka, kilkuwarstwowa |
| Stroik | Kwiaty i wstążki we włosach |
| Buty | Twardy obcas do stukania |
Oberek jako dziedzictwo kultury
Oberek to nieodłączny element polskiej kultury ludowej, rozpoznawalny na całym świecie. Jest symbolem polskości, energicznie tańczonym podczas festiwali i świąt.
Przekazywany z pokolenia na pokolenie, stanowi żywe dziedzictwo kulturowe. Dzięki niemu przetrwały dawne tradycje - strój, muzyka, obrzędy.
Dbanie o folklor z oberkiem pomaga zachować naszą tożsamość i pielęgnować piękno polskiej kultury ludowej. To skarb, z którego powinniśmy być dumni.
Oberek to skoczny taniec, który łączy pokolenia Polaków i stanowi barwną wizytówkę polskiej kultury.
Podsumowanie
Oberek to jeden z najbardziej rozpoznawalnych polskich tańców ludowych. Od wieków towarzyszy nam jego skoczny rytm i barwny folklor. W artykule przyjrzeliśmy się bliżej historii i symbolice oberka, charakterystycznej dla niego muzyce oraz podstawowym krokom i figurom.
Okazuje się, że korzenie oberka sięgają tańców pasterskich z pogranicza polsko-czeskiego. W XIX wieku ten radosny taniec stał się symbolem polskości i patriotyzmu. Do dziś jest kultywowany i pielęgnowany jako żywy zabytek kultury ludowej.
Oberek odznacza się swoim werwowym, skocznym rytmem w metrum 3/4. Towarzyszy mu gra skrzypiec, basów i innych instrumentów ludowych. Podstawę stanowi charakterystyczny, podskakujący krok oberekowy i figury korowodowe.
Barwne, bogato zdobione stroje dopełniają uroku tego tańca. Oberek nadal króluje na festiwalach i przeglądach folklorystycznych, jednocząc pokolenia w rytmie polskiej tradycji.
Tagi
Udostępnij artykuł
